Από την πατάτα του Καποδίστρια στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ: Όταν η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα.

 Σε ποιο ακριβώς βάθος χρόνου σκοπεύει η κυβέρνηση να φτάσει η διερεύνηση ευθυνών για την ελληνική γεωργία μέσω της εξεταστικής επιτροπής που φέρνει στη Βουλή; Από την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους; Από την εποχή του Καποδίστρια;

Η ιστορία της πατάτας στην Ελλάδα ξεκινά με ένα ευφυές τέχνασμα του Ιωάννη Καποδίστρια. Θέλοντας να πείσει τους Έλληνες να υιοθετήσουν την καλλιέργειά της, διέταξε την αποβίβαση ενός φορτίου πατατών στην παραλία και την επιτήρησή του από στρατιώτες. Η εντολή, όμως, ήταν σαφής: αν δουν πολίτες να κλέβουν πατάτες, να κάνουν πως δεν βλέπουν. Έτσι, η πατάτα απέκτησε αξία μέσω της «κλεψιάς» και διαδόθηκε.

Αν και η πράξη αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σκάνδαλο –καθώς εξυπηρετούσε έναν εθνικό σκοπό– η ιστορία αποκτά ειρωνική διάσταση όταν συγκρίνεται με το σημερινό σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Εκεί όπου η «κλεψιά» δεν έγινε για να διαδοθεί ένα αγαθό, αλλά για να καταληστευθεί το δημόσιο και ευρωπαϊκό χρήμα.

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως αποκαλύπτεται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, έχει συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες αναφορές:

1. Χρονική διάσταση: Η δράση εκτείνεται από το 2019 έως το 2024.
2. Γεωγραφική διάσταση: Το επίκεντρο βρίσκεται στην Κρήτη, με προεκτάσεις σε άλλες περιοχές της χώρας.
3. Παρεΐστικη διάσταση: Σύμφωνα με τη δικογραφία, το κύκλωμα στήθηκε από μια συγκεκριμένη «παρέα» με πρωταγωνιστές γνωστούς με τα προσωνύμια «Φραπές» και «Χασάπης», αλλά και με τη συμμετοχή προέδρων και αντιπροέδρων του ΟΠΕΚΕΠΕ, υπηρεσιακών παραγόντων, στελεχών ΚΥΔ, γενικών γραμματέων υπουργείων και πρώην υπουργών.
4. Πολιτική διάσταση: Όλοι οι εμπλεκόμενοι που έστησαν το κόλπο, όπως προκύπτει από τις αποκαλύψεις, ανήκουν σε μία και μόνο πολιτική παράταξη: τη Νέα Δημοκρατία.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αντί να διασφαλίσει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία των θεσμών, επιλέγει να αδιαφορεί για την κατασπατάληση ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Η έλλειψη εθνικού οράματος και στρατηγικού σχεδιασμού στην αγροτική πολιτική είναι πλέον πασιφανής. Αντί να ενισχυθεί η παραγωγή, η καινοτομία και η βιωσιμότητα της ελληνικής γεωργίας, ενισχύθηκαν «παρέες», μηχανισμοί διαπλοκής και πελατειακά δίκτυα.

Η σύγκριση με τον Καποδίστρια δεν είναι απλώς ατυχής· είναι προσβλητική για την ιστορική μνήμη. Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας αξιοποίησε την «κλεψιά» με στόχο τη διασπορά ενός πολύτιμου διατροφικού  αγαθού για την διασφάλιση της επισιτιστικής επάρκειας της φτωχής Ελλάδας. Αντίθετα, ο σημερινός πρωθυπουργός, με την επιλογή του να προκρίνει τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής, η οποία περιορίζεται στον καταλογισμό πολιτικών ευθυνών, φαίνεται να ανέχεται, αν όχι να συγκαλύπτει, την κλεψιά ως εργαλείο πλουτισμού εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος.

Η ουσιαστική διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων απαιτεί προανακριτική επιτροπή, δηλαδή διαδικασία που οδηγεί στον καταλογισμό ποινικών ευθυνών. Η επιλογή της κυβέρνησης να κινηθεί μόνο στο επίπεδο της πολιτικής ευθύνης, αποφεύγοντας τη δικαστική διάσταση, ενισχύει την εντύπωση ότι δεν υπάρχει πραγματική βούληση για κάθαρση, αλλά μια επικοινωνιακή διαχείριση ενός σκανδάλου με βαθιές ρίζες και σαφείς υπευθύνους.

Άρθρο μου στην "Εφημερίδα των Συντακτών".

 

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) υπήρξε διαχρονικά η πιο εμβληματική πολιτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, αποτέλεσε θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, διασφαλίζοντας επισιτιστική επάρκεια, σταθερότητα στην ύπαιθρο και αξιοπρεπές εισόδημα για εκατομμύρια παραγωγούς. Η ΚΑΠ δεν είναι απλώς μια πολιτική. Είναι η ψυχή της Ευρώπης.

Η πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2028-2034, όπως παρουσιάστηκε από την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σηματοδοτεί μια επικίνδυνη μετατόπιση προτεραιοτήτων. Παρά την αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού στο 1,26% του ΑΕΠ της Ε.Ε., η Κοινή Αγροτική Πολιτική υποβαθμίζεται δραματικά: από 31% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού τη δεκαετία του 1980 και 23% στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο, σήμερα προτείνεται να περιοριστεί στο 14%. Αυτό συνεπάγεται μείωση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ από 386 δισ. € σε 300 δισ. €, ενώ προβλέπεται η ενσωμάτωσή της σε ένα νέο ταμείο «Εθνικής και Περιφερειακής Εταιρικής Σχέσης», το οποίο θα συγκεντρώνει πόρους από άλλες τομεακές πολιτικές –μεταξύ αυτών το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο– με τη διαχείριση να μεταβιβάζεται στις εθνικές κυβερνήσεις.

Αυτή η επιλογή δεν είναι τεχνοκρατική. Είναι βαθιά πολιτική. Και είναι λανθασμένη. Με την πρόταση αυτή, η Ευρώπη απομακρύνεται από το όραμα της Ευρώπης των λαών –μιας Ευρώπης κοινωνικής, δημοκρατικής και αλληλέγγυας– όπως την οραματίστηκαν ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Βίλι Μπραντ, ο Φρανσουά Μιτεράν και ο Ζακ Ντελόρ. Μιας Ευρώπης που δεν οικοδομείται πάνω σε λογιστικά τεφτέρια, αλλά πάνω στις ανάγκες των κοινωνιών και των πολιτών της. Μιας Ευρώπης όπου οι πολίτες της συναποφασίζουν για το μέλλον της.

Η Σοσιαλιστική Ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με δήλωση του αντιπροέδρου της Γιάννη Μανιάτη, υπερασπίστηκε με σαφήνεια την «Ιδέα της Ευρώπης», στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα. Ξεκαθάρισε με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι θα καταψηφίσει την πρόταση προϋπολογισμού για πολιτικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους. Η στάση αυτή αποτελεί πράξη ευθύνης απέναντι στους πολίτες της Ευρώπης. Μια υπενθύμιση ότι δεν μπορεί να υπάρξει Ευρώπη χωρίς την ύπαιθρό της.

Σε μια εποχή γεωπολιτικών εντάσεων, επισιτιστικών κρίσεων, ενεργειακής αβεβαιότητας και κλιματικής αστάθειας, η στήριξη του πρωτογενούς τομέα δεν είναι πολυτέλεια. Είναι στρατηγική αναγκαιότητα. Η αγροτική παραγωγή δεν είναι απλώς οικονομική δραστηριότητα. Είναι εθνική ασφάλεια, κοινωνική συνοχή, πολιτιστική ταυτότητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να συνεχίσει να αγνοεί επιδεικτικά τις ανάγκες των αγροτών, των κτηνοτρόφων, των αλιέων και των αγροτικών κοινωνιών.

Αυτό που απαιτείται σήμερα είναι μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την αγροτική παραγωγή, που θα βασίζεται:

- στην ενίσχυση του εισοδήματος των παραγωγών και στην προστασία από τις στρεβλώσεις της αγοράς,

- στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση της γεωργίας με δίκαιους και βιώσιμους όρους,

- στην προσέλκυση νέων ανθρώπων στην ύπαιθρο και στην αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών,

- στην επισιτιστική κυριαρχία της Ευρώπης, με έμφαση στην αυτάρκεια και την ποιότητα.

Η ΚΑΠ χρειάζεται επανεκκίνηση, όχι υποβάθμιση. Χρειάζεται όραμα, όχι λογιστική διαχείριση. Χρειάζεται πολιτική βούληση, όχι τεχνοκρατική αδιαφορία. Το μέλλον της Ευρώπης περνά μέσα από τα χωράφια της, τα χωριά της, τους ανθρώπους της υπαίθρου. Χωρίς αγρότες, δεν υπάρχει τροφή. Χωρίς ύπαιθρο, δεν υπάρχει Ευρώπη.

Η επόμενη ημέρα της Πολιτικής Αλλαγής

 Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ υπονομεύει την ελληνική γεωργία και τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας μας. Είναι προσβολή στους συνεπείς Έλληνες αγρότες.

Η ζημιά, που εκτιμάται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι θεσμική, ηθική και πολιτική.

Οι Έλληνες αγρότες, που καθημερινά μοχθούν για να κρατήσουν ζωντανή την ύπαιθρο, νιώθουν σήμερα αδικημένοι. Βλέπουν το έργο τους να απαξιώνεται, την αξιοπιστία τους να αμφισβητείται και τις προσπάθειές τους να επισκιάζονται από τη διαφθορά, το ρουσφέτι και την έλλειψη αξιοκρατίας.

Ποιος θα θελήσει να επενδύσει σε έναν αγροτικό τομέα που μοιάζει να κυβερνάται από σκιές και όχι από κανόνες;

Η ελληνική γεωργία δεν αντέχει άλλη απαξίωση. Όσοι εργαζόμαστε και εμπλεκόμαστε με την αγροτική παραγωγή και ανάπτυξη έχουμε μπροστά μας ένα κρίσιμο καθήκον: να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη, να προστατεύσουμε τους έντιμους αγρότες και να διασφαλίσουμε ότι η χώρα μας θα στέκεται με αξιοπρέπεια απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Η επόμενη μέρα της ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ πρέπει να μας βρει με καθαρούς κανόνες, διαφάνεια και σεβασμό σε αυτούς που πραγματικά παράγουν.