Δήλωση στην εφημερίδα "Ύπαιθρος Χώρα"

 Την τελευταία δεκαετία η Ελληνική γεωργία, διερχομένη μέσα από πολλαπλές κρίσεις: οικονομική υγειονομική, κλιματική, ανέπτυξε μεγάλη προσαρμοστικότητα, είχε όμως και σημαντικές απώλειες. 

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που αφορούν την τελευταία απογραφή, μειώθηκαν ανησυχητικά οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις και ο αριθμός των απασχολούμενων στην πρωτογενή παραγωγή. Επίσης καταγράφεται σημαντική μείωση του όγκου παραγωγής και του γεωργικού εισοδήματος. Δυστυχώς καταρρίπτεται ο αστικό αστικός μύθος που θέλει τους αγρότες μας να μην επηρεάζονται από τις κρίσεις.

Το 2022 ήταν σίγουρα μια απρόβλεπτη χρονιά λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά και δύσκολη για τους αγρότες μας, λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής και του κόστους διαβίωσης των Ελληνικών νοικοκυριών. Η κυβέρνηση προσπάθησε με ευκαιριακά επιδοματικά μέτρα να αντιμετωπίσει τις αυξήσεις στην ενέργεια, στα λιπάσματα και στις ζωοτροφές. Η παταγώδης αποτυχία της, καταγράφεται με την αποσπασματική και με μεγάλη καθυστέρηση καταβολή των ενισχύσεων της ΚΑΠ, που στο τέλος του έτους, κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την ζωή των κατοίκων της υπαίθρου.

Το 2023 ξεκινά με μεγάλες δυσκολίες. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος γιατί δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις.

Για την Ευρώπη υπάρχουν δυο σημαντικές προκλήσεις: η διατροφική επάρκεια και την κλιματική απειλή. Οι πολιτικές που θα εφαρμόσει οφείλουν να υπηρετούν την ιδέα της Ευρώπης: να εκφράζουν την αλληλεγγύη της για δίκαιη κατανομή της τροφής σε όλο τον πλανήτη, να προστατεύουν το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και τη γεωποικιλότητα. 

Η Ατζέντα 2030, η Πράσινη Συμφωνία, η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), το Ταμείο Ανάκαμψης, θέτουν το πλαίσιο εντός του οποίου καλείται να αναπτύξει τις δραστηριότητές του κάθε οικονομικός τομέας σήμερα και στο μέλλον. 

Όλο αυτό το πλέγμα των κοινοτικών πολιτικών, είναι τα εργαλεία, που θα πρέπει να τα ενσωματώσομε και να τα αξιοποιήσουμε, στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή της δικής μας Εθνικής Στρατηγικής για τον Πρωτογενή Τομέα. 

Για την Ελλάδα το 2023 είναι ουσιαστικά η πρώτη χρονιά εφαρμογής της Νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, που έχει προσανατολισμό τον περιβάλλον και την καινοτομία. 

Οι περιορισμοί και οι πολλές προϋποθέσεις που θέτει στην κατανομή των επιδοτήσεων, δημιουργούν μεγάλα εμπόδια για την είσπραξη των ενισχύσεων. Είναι μια δύσκολη εξίσωση που καλούνται να λύσουν οι αγρότες μας. Είναι απαράδεκτο και αδικαιολόγητο οι ψηφιακές πλατφόρμες να δημιουργούν εμπόδια.  

Στόχος της χώρας μας θα πρέπει να είναι η απλοποίηση των διαδικασιών, ο περιορισμός της ψηφιακής γραφειοκρατίας και η δημιουργία ενός νέου μοντέλου συν-εργατικότητας και καινοτομίας. 

Θανάσης Πετρόπουλος

Γραμματέας Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

ΠΑΣΟΚ

Κίνημα Αλλαγής

“Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη”

 Την Παρασκευή το απόγευμα, όταν η Βελγική αστυνομία προχώρησε σε συλλήψεις και αποκαλύψεις για το Qatar gate, ουσιαστικά άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, ακριβέστερα το πιθάρι, και χύθηκαν στην Ευρωπαϊκή γη, όλα τα δεινά.

 Διαφθορά, χρηματισμοί, ύποπτες τιμής ένεκεν αμοιβές, στημένες πολιτικές θέσεις και απόψεις, στη καρδιά της Ευρώπης, μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στο θεσμό θεματοφύλακα της Ευρωπαϊκής ιδέας, υπερασπιστή των ανθρώπινων δικαιωμάτων, του σεβασμού της διαφορετικότητας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας της αξιοκρατίας, της διαφάνειας.

 Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη. Είναι το φάντασμα της διαφθοράς.

 Το ποινικό σκέλος της υπόθεσης αφορά την Βελγική αστυνομία και δικαιοσύνη. Μισέλ Κλεζ ονομάζεται ο Βέλγος δικαστής, ο τρόπος που χειρίζεται τις πρόσφατες αποκαλύψεις κερδίζει την εμπιστοσύνη μας. Απέδειξε ότι μπορεί να αναγνωρίσει και να τιμωρεί την ανθρώπινη απληστία. Μακάρι να μπορούσαμε να πούμε τα ίδια και για τις Ελληνικές αρχές.

 Το πολιτικό σκέλος αφορά όλους εμάς που αισθανόμαστε πολίτες της Ευρώπης, που πιστεύουμε στην Ιδέα της Ευρώπης.

 Υπάρχει ένας ελέφαντας μέσα στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς που μετά τις τελευταίες εξελίξεις δύσκολα μπορεί να κρυφτεί. Είναι η αλαζονεία, η ανθρώπινη αδυναμία. Είναι η απουσία οράματος από τους πολιτικούς νάνους που βλέπουν τον ίσκιο τους και νιώθουν γίγαντες. Είναι η έλλειψη διαφάνειας και ελέγχου.

Είναι η εκχώρηση της εκπροσώπησης των Ευρωπαϊκών θεσμών σε τεχνοκράτες και "ομορφονιές" που έχουν την ψευδαίσθηση ότι αντικαθιστούν τον Αλτιέρο Σπινέλι, την Άννα Λιντ, τον Ζαν Μονέ και Βάλτερ Χάλσταϊν, τον Κόνραντ Αντενάουερ,  την Λουίζ Βάις και Μάργκα Κλομπέ, τη Μελίνα Μερκούρη, τον Ρομπέρ Σουμάν, τον Χέλμουτ Κολ και Φρανσουά Μιτεράν, τον Τζορτζ Στάινερ.

 Ήρθε ο καιρός του επόμενου βήματος για την Ευρώπη, της αυτοκάθαρσης.

 Και για να γίνει αυτό, πρέπει να αναζητήσουμε και πάλι τους πολιτικούς με όραμα, αρχές και ιδέες.

Εργάτες γης

 Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της πρωτογενής παραγωγής αποτελεί η εύρεση εργατών γης. Πρόσφατα μου δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξω τις απόψεις μου στο Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Ελλάδας, τις οποίες σήμερα δημοσιεύει ο έγκριτος δημοσιογράφος Φάνης Βγενόπουλος στον "ΝΕΟΛΌΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ"

Εργάτες γης 

«Αποτελεί κοινό μυστικό ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε σαφή εικόνα, ούτε επαρκή δεδομένα, για το πραγματικό μέγεθος της εποχιακής μισθωτής απασχόλησης των εργατών γης πολιτών χωρών εκτός Ε.Ε..  Οι ανάγκες μας σε εποχιακούς εργάτες ξεπερνούν τις 50.000 μπορεί και τις 80.000. Τα τελευταία 2 χρόνια παρατηρήθηκε και καταγράφηκε η έλλειψη εργατικών χεριών. Η πρώτη και επιπόλαιη εκτίμηση ήταν ότι οφείλεται στους περιορισμούς στις μετακινήσεις που επέβαλε η πανδημία. Στην πραγματικότητα αυτό που ισχύει είναι ότι οι ξένοι εργάτες μεταναστεύουν σε πιο ελκυστικούς προορισμούς όπου βρίσκουν: 1. ευκολότερη νομιμοποίηση 2. υψηλότερες αμοιβές  3. καλύτερες συνθήκες διαβίωσης 4. αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.  Η Ιταλία έχει αλλάξει το καθεστώς νομιμοποίησης των εργατών γης – μέσα σε μια εβδομάδα τους νομιμοποιεί, ενώ μέσα στο έτος νομιμοποίησε 220.000 παράτυπα διαμένοντες εργάτες γης. Στη Γαλλία βρίσκεται σε εξέλιξη διαφημιστική καμπάνια προσέλκυσης ξένων εργατών γης, το ίδιο και στην Ολλανδία.  Τι γίνεται στην Ελλάδα: πως φτάσαμε από το οι ξένοι μας παίρνουν τις δουλείες στο, οι ξένοι μας παίρνουν τους μετανάστες; Το εργατικό δυναμικό, παρά την τυπική προστασία που του παρέχει η νομοθεσία, ουσιαστικά βρίσκεται στο περιθώριο του εργατικού δικαίου και των ελεγκτικών μηχανισμών. Η πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση (4.9.21) προβλέπει κυκλική εποχιακή απασχόληση αλλοδαπών, 9 μήνες εργασίας, 3μηνη αποχώρηση και ύστερα επιστροφή στη χώρα. Η διαδικασία μπορεί να επαναλαμβάνεται μέχρι και για 5έτη. Και μετά τέλος.  Παρόμοιο καθεστώς ισχύει στη Ουελβα της Ισπανίας στην Ανδαλουσία.  Εκεί φιλοξενούν για τη συλλογή της φράουλας Μαροκινές εργάτριες με κυκλική απασχόληση εργασίας. Το Μαρόκο είναι δίπλα, είναι μάνες και θέλουν να επιστρέψουν στις οικογένειες τους.  Το ίδιο καθεστώς ισχύει στους αλιεργάτες από την Αίγυπτο. Έρχονται για έξι μήνες και επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Η Αίγυπτος είναι δίπλα μας.  Δεν μπορεί να ισχύσει το ίδιο για τους Ασιάτες εργάτες στην Ελλάδα. Δεν μπορούν να επιστρέφουν στην πατρίδα τους  για 3 μήνες και μετά να ξανάρθουν. Η χώρα βρίσκεται σε διαδικασία σύναψης διακρατικών συμφωνιών και υλοποίησής τους με τις διπλωματικές αρχές του Πακιστάν και του Μπαγκλαντές.  Για την καλλιέργεια της φράουλας προτείνονται οι Μπαγκλαντέζοι, οι φιλήσυχοι και βραχύσωμοι. Ο σωματότυπός τους ενδείκνυται για εργασία σε θερμοκήπια.  Όμως η Ελλάδα δεν έχει στη χώρα τους προξενικές υπηρεσίες.  Η συμφωνία με το Μπαγκλαντές προβλέπει 9μηνη άδεια για 15.000 εργάτες και χορήγηση αδειών για 5ετία σε 5.000 εργάτες.  Επιπλέον, η κάθε Περιφέρεια καθορίζει πόσους εργάτες απαιτούνται για τις καλλιέργειές της και εκτροφές σύμφωνα με τις ανάγκες καλλιεργειών. Είναι προφανές, το εντόπισε και ο Περιφερειάρχης, η εντατικοποίηση της εργασίας στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες δεν μπορεί να καλυφθεί με τους υφιστάμενους υπολογισμούς.

Επιπλέον, πέραν της φυτικής παραγωγής θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν οι ανάγκες 

και στην κτηνοτροφία. Είναι ενδεικτικό ότι από τη σχετική κατανομή του Υπουργείου δεν 

προβλέπεται για την Αχαΐα ούτε ένας εργάτης!!!»

Συνέντευξη στην εφημερίδα ΑΧΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ στον Δημοσιογράφο Αχιλλέα Ροδίτη

 

1.Πρόσφατα σε άρθρο σας διατυπώσατε την ανάγκη να διασφαλίσουμε την διατροφική μας αυτάρκεια ως χώρα.. Ποια είναι περιγραφικά η κατάσταση και πόση η εξάρτηση μας;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε με βίαιο τρόπο τον κίνδυνο για παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Η Ουκρανία και η Ρωσία προμηθεύουν την Ε.Ε. με το 20% των αναγκών της σε μαλακό σιτάρι. Επι πλέον είναι οι βασικοί προμηθευτές σε δημητριακά και ηλιέλαιο, της Τουρκίας, Συρίας, Αιγύπτου, Μαρόκου και των χωρών της υποσαχάριας Αφρικής. Οι φτωχότεροι κάτοικοι του πλανήτη διατρέφονται κυρίως με δημητριακά , γι αυτό είναι πολύ σημαντικά για την επιβίωση τους. Σίγουρα, η έλλειψη τροφής στην Αφρική με πληθυσμό 1,3 δις κατοίκων, εκ των οποίων περισσότεροι από 800 εκατομμύρια είναι κάτω των 35ετών, θα δημιουργήσει μεγάλες μεταναστευτικές πιέσεις στην Ευρώπη.  Επίσης η έλλειψη τροφής προκαλεί και κοινωνικές αναταραχές. Ενδεικτικό είναι ότι η Αραβική Άνοιξη ξεκίνησε με αφορμή την άνοδο της τιμής του ψωμιού όταν η Ρωσία είχε μειώσει τις εξαγωγές της σε σιτηρά

Παράλληλα θα επηρεαστεί και η ζωική παραγωγή στον πλανήτη που προορίζεται για τις πλούσιες χώρες. Η Ρωσία είναι ο κυρίως προμηθευτής λιπασμάτων που χρησιμοποιούν και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής για την παραγωγή ζωοτροφών, τις οποίες πωλούν στην Ευρώπη. Η παγκόσμια αλυσίδα της παραγωγής τροφής, αρχίζει να σπάει και δημιουργεί τριγμούς σε όλο τον πλανήτη.

Όσον αφορά την Ελλάδα , θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας δύο παραμέτρους: Η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε. και είναι μια χώρα που παράγει από μόνη της πολλά διατροφικά προϊόντα. Οι ανάγκες μας σε μαλακό σιτάρι υπολογίζονται από το ΥΠΑΑΤ σε 900.000 τόνους το χρόνο και από αυτούς παράγουμε μόλις το 10%. Παράλληλα η άνοδος στις τιμές του πετρελαίου, του ρεύματος των λιπασμάτων και γενικά όλων των συντελεστών που διαμορφώνουν το κόστος παραγωγής, επηρεάζουν τη βιωσιμότητα των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η παραγωγή σιτηρών στην Ε.Ε. είναι αρκετή για να θρέψει τους λαούς της. Όμως τις τελευταίες ημέρες παρατηρήθηκε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες να περιορίζουν τις εξαγωγές σε σιτηρά, προκειμένου να δημιουργήσουν διατροφικά αποθέματα. Υπάρχουν χώρες που προνόησαν ώστε να έχουν διατροφικά αποθέματα. Η Κίνα είναι μία από αυτές. Από την έναρξη της προηγούμενης κρίσης του COVID – 19 άρχισε να δημιουργεί αποθέματα σε σιτάρι πάρα το γεγονός ότι ο πληθυσμός έχει ως κύριο διατροφικό προϊόν το ρύζι. Το ίδιο και η Γαλλία, έχει αποκτήσει ικανοποιητικά αποθέματα. Για τη χώρα μας η πληροφόρηση που έχουμε, προέρχεται από τις αναφορές της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σύμφωνα με τις οποίες, υπάρχει για τους προσεχείς μήνες, διατροφική επάρκεια.

 

2. Πάμε τώρα στο διά ταύτα. Πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να εξασφαλίσει την διατροφική της αυτάρκεια; Ποιο πλάνο θα προτείνατε;

Καταρχάς θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας, ότι η μόνη Κοινή πολιτική που εφαρμόζεται στην Ευρώπη είναι η Αγροτική (Κοινή Αγροτική Πολιτική). Τα κράτη μέλη έχουν την ευελιξία να διαμορφώνουν τις εγχώριές παραγωγές τους μέσα στο πλαίσιο λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου.

Είμαι οπαδός της άποψης ότι η χώρα μας θα πρέπει άμεσα να αυξήσει την παραγωγή της σε μαλακό σιτάρι. Στην Ελλάδα αμέσως μετα τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου εφαρμόστηκε με επιτυχία πρόγραμμα υποστήριξης της καλλιέργειας μαλακού σιταριού. Οι καλλιεργήσιμές εκτάσεις ήταν περισσότερες από 7.000.000 στρ. Στη συνέχεια όμως με την είσοδό μας στην ΕΟΚ αντικαταστάθηκαν με άλλες περισσότερο επικερδής καλλιέργειες.

Προσωπικά έχω προτείνει τρία άμεσα μέτρα. 1. Η καλλιέργεια του μαλακού σίτου να συμπεριληφθεί στις συνδεδεμένες ενισχύσεις, κάτι που πρόσφατα ανακοινώθηκε. 2. Να επιδοτηθεί το κόστος παραγωγής της σιτοκαλλιέργειας με κοινοτικές ενισχύσεις και σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό με εθνικές (καθεστώς de minimis). 3. Να επιτραπεί η καλλιέργεια των χέρσων εκτάσεων που προορίζονται για αγρανάπαυση, με σιτηρά.

 

3. Εάν όλα αυτά δεν αποτελέσουν μια κεντρική πολιτική επιλογή, ξεχωριστά μια ελληνική περιφέρεια θα μπορούσε να ακολουθήσει στα δικά της κυβικά και για το δικό της σύνολο, μια τέτοια οδό; Σε μικρογραφία έστω; Για παράδειγμα, στη Δυτική Ελλάδα τι θα προτείνατε;

Ξέρετε, είναι πολύ δύσκολο και κατά την άποψη μου λάθος, κάθε χώρα της Ε.Ε. να ακολουθεί δική της πολιτική τροφίμων. Είναι δε, αδύνατο κάθε Περιφερειακή Αρχή να χαράζει δική της γεωργική πολιτική. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει σε περιφερειακό επίπεδο είναι η υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής με στοχευμένα έργα υποδομής όπως τα αρδευτικά, ενίσχυση δράσεων ευφυούς γεωργίας, προσλήψεις γεωτεχνικών, επιδότηση δημιουργίας ασφαλών αποθηκευτικών χώρων τροφίμων και υποστήριξη της γεωργικής έρευνας για τη δημιουργία περισσότερων παραγωγικών και ανθεκτικών υβριδίων.  

 

4. Πώς εκτιμάτε ότι θα εξελιχθεί η κατάσταση; Πιστεύετε ότι ο πόλεμος ήχησε επαρκώς το καμπανάκι του κινδύνου άρα και της υποχρέωσης κάθε χώρας και συνολικά της Ευρώπης να πράξει τα δέοντα για την διατροφική της κάλυψη;

Δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε την έκβαση του πολέμου, διαπιστώνουμε όμως ότι ο πόλεμος ήχησε σαν ξυπνητήρι στους ηγέτες της Ευρώπης. Άρχισε να ωριμάζει η ιδέα του Ευρώ-στρατού και της κοινής Εξωτερικής πολιτικής.

Ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας Ζουλιέν Ντενορμαντί σε πρόσφατη δήλωση του ήταν σαφής: Η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει την παραγωγή σιτηρών για να αποφύγει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Και αυτή είναι η “Ιδέα της Ευρώπης”, η Δημοκρατική λειτουργία των κρατών, η αλληλεγγύη στους λαούς και  η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Γι αυτό και η ευρωπαϊκή γεωργία, σε συνθήκες απειλής πολέμου, οφείλει να παράγει όχι μόνο για τους λαούς της αλλά και για όσους είναι αδύναμοι να το κάνουν από μόνοι τους.

 

Η διατροφική επάρκεια της Ελλάδας σε μαλακό σιτάρι.

Η εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία έφερε στο προσκήνιο μαζί με την ενεργειακή κρίση και ζητήματα που αφορούν τη διατροφική επάρκεια της Ευρώπης. 

Το σιτάρι, είναι το βασικό προϊόν διατροφής στο βόρειο ημισφαίριο. Οι εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας προς την Ε.Ε. αυξήθηκαν από 682 χιλιάδες τόνους το 2010 σε 15,9 εκατομμύρια τόνους το 2019, ενώ αντίστοιχα οι εξαγωγές για το καλαμπόκι που χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή, από 533 χιλιάδες τόνους σε 14,3 εκατομμύρια τόνους. Η Ευρώπη, βιώνει τη διατροφική απειλή του πολέμου.

Οι ετήσιες ανάγκες της χώρας είναι 900 χιλιάδες τόνοι μαλακού σίτου. Η εγχώρια παραγωγή καλύπτει μόλις το 10%, ενώ από τις εμπόλεμες χώρες, εισάγουμε περίπου το 40% των αναγκών μας. 

Υπο αυτές τις συνθήκες προκύπτει η ανάγκη επανεξέτασης  τη διατροφική μας επάρκειας.

Στη χώρα μας, αμέσως μετά τη λήξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, από τους γεωπόνους των γεωργικών εφαρμογών σχεδιάστηκε ο χάρτης των εγχώριων καλλιεργειών για την αποφυγή επισιτιστικής κρίσης. Και τα κατάφεραν. Η Ελλάδα πέτυχε μέσα σε μια δεκαετία να καλύψει με τη δική της παραγωγή τη διατροφή του πληθυσμού της. 

Έκτοτε, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όπου τα γεωργικά προϊόντα διακινούνται ελεύθερα σύμφωνα με τους κανονισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, οι συνθήκες άλλαξαν. Η καλλιέργεια του σίτου δεν προσέφερε μεγάλα περιθώρια κέρδους στους αγρότες, την εγκατέλειψαν. Οι αλευροβιομηχανίες μπορούσαν να εισάγουν πολύ πιο φτηνό αλεύρι από τρίτες χώρες, το έκαναν. Οι καλλιεργητές έστρεψαν το ενδιαφέρον τους σε νέες οικονομικά πιο ελκυστικές καλλιέργειες. 

Η 24 Φεβρουαρίου, άλλαξε τον τρόπο σκέψης της Ευρώπης. Στην Ε.Ε. ωριμάζει η ιδέα για κοινή άμυνα, κοινή εξωτερική πολιτική.

Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η μόνη κοινή πολιτική που εφαρμόζεται στην Ε.Ε. είναι η ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική). Υπό τις παρούσες συνθήκες οφείλει και αυτή να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Πρόσφατα αποφασίστηκε οι καλλιέργειες των σιτηρών να επιδοτηθούν και να ενταχθούν στο καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων. Εάν πραγματικά θέλουμε να ενισχύσουμε την καλλιέργεια θα πρέπει να προβλεφθεί και η κάλυψη μέρους του κόστους παραγωγής. 

Τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα που εφαρμόζονται από την ΚΑΠ, προβλέπουν την υποχρεωτική δέσμευση εκτάσεων για αγρανάπαυση. Θα ήταν χρήσιμο οι εκτάσεις αυτές να αποδεσμευτούν ώστε να καλλιεργηθούν με σιτηρά.

Την τελευταία δεκαετία ζούμε σε ένα περιβάλλον κρίσεων. Η πρόσφατη υγειονομική κρίση με προβλήματα στις μεταφορές και στην εφοδιαστική αλυσίδα, εξάντλησε τα αποθέματα τροφίμων.

Ακόμα και αν αύριο τελείωνε ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι καταστροφές που αφήνει, θα δυσκολέψουν πάρα πολύ τις ανοιξιάτικές σπορές. Υπολογίζεται ότι δεν θα παραχθούν για το 2022 τουλάχιστον 10 εκατομμύρια τόνοι σίτου.

 

Ο πόλεμος ανέδειξε το αυτονόητο. Οφείλουμε ως χώρα να υποστηρίζουμε τις καλλιέργειες που συμβάλλουν στη διατροφική μας αυτάρκεια, και να παρακολουθούμε μεθοδικά τα αποθέματα τροφίμων.

Ο Λένιν παραμονές της Οκτωβριανής επανάστασης σημείωνε «χτες ήταν νωρίς, αύριο θα είναι αργά». Και για μας, προκειμένου να προλάβουμε την επερχόμενη επισιτιστική κρίση, Τώρα είναι η ώρα.

«Κανένα πρόβατο δε γλίτωσε τη σφαγή παραμένοντας στη στάνη» 2022 02 28 Εφημερίδα "ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ"

 

Ιανουάριος 1996, Λάρισα, κόμβος Βιοκαρπέτ. Οι Αγρότες κατεβάζουν τα τρακτέρ στους δρόμους, και κόβουν την Ελλάδα στη μέση. Νέοι «καπεταναίοι» εμφανίζονται στον κάμπο της Θεσσαλίας, με πολιτική καταγωγή από το ΚΚΕ και τη ΝΔ. Δεν πρόκειται για ιστορικό συμβιβασμό. Ένα σύνθημα τους ενώνει και το φωνάζουν όσο πιο δυνατά μπορούν για να ακουστεί από το Μαξίμου ως τις Βρυξέλλες, «Όλα τα Κιλά όλα τα Λεφτά»

Είναι η εποχή που η Ευρώπη αποφάσισε να αλλάξει αγροτική πολιτική. Είναι η μετάβαση της ΚΑΠ από τις επιδοτήσεις στις ποσοστώσεις και στα ιστορικά δικαιώματα.

Θα ακολουθήσουν και τα επόμενα δύο χρόνια αγροτικές κινητοποιήσεις, μέχρι που θα δοθεί εντολή στα ΜΑΤ να ξεφουσκώσουν τα λάστιχα των τρακτέρ και οι αγρότες θα επιστρέψουν στα σπίτια τους μέσω βουκανιζατέρ.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά, στήνονται πάλι μπλόκα. Οι αγρότες θυμούνται και πάλι την παροιμία «κανένα πρόβατο δε γλίτωσε τη σφαγή παραμένοντας στη στάνη».

Μόνο που οι συνθήκες και τα αιτήματα τους σήμερα είναι εντελώς διαφορετικά. Δεν ζητούν αύξηση των επιδοτήσεων ούτε καν αύξηση στην τιμή πώλησης των προϊόντων τους. Ένα είναι το αίτημα: η μείωση του κόστους παραγωγής, το χρόνιο διαρθρωτικό πρόβλημα της Ελληνικής Γεωργίας.

Οι αγρότες μας, με την αναπροσαρμογή στα αγροτικά τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος, τις αυξήσεις στις τιμές των λιπασμάτων, των γεωργικών φαρμάκων και εφοδίων, με την άνοδο της τιμής των καυσίμων και με την αύξηση του κόστους διαβίωσης, ασφυκτιούν.

Πρόσφατα, ο αποπεμφθείς Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Λιβανός, εξήγγειλε δέσμη μέτρων που αφορούν τη μετρίαση του κόστους παραγωγής των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων.

Είναι εμφανές σε όλους εμάς που εμπλεκόμαστε με τον πρωτογενή τομέα, ότι αυτά τα μέτρα δεν θα βελτιώσουν την κατάσταση.

Αναπόφευκτα η αύξηση του κόστους παραγωγής γεωργικών προϊόντων θα οδηγήσει στη μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων. Η μειωμένη προσφορά τροφίμων θα αυξήσει τις τιμές πώλησης στον καταναλωτή. Η ακρίβεια στα βασικά αγαθά διατροφής θα δυσκολέψει τη ζωή όλων μας. Ο φαύλος κύκλος της προσφοράς και ζήτησης.

Ο νέος υπουργός ΥΠΑΑΤ δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου. Δεν υπάρχει περίοδο χάριτος από τους αγρότες, πολύ περισσότερο από τους καταναλωτές.

Μέχρι τώρα οι προκάτοχοι του στηρίχτηκαν στις πολιτικές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τώρα χρειαζόμαστε μαζί με αυτές και κάτι πιο δυνατό. Μακροπρόθεσμα ας αξιοποιήσει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που όμως προβλέπει πενιχρούς πόρους για τη γεωργία. Ας το αναθεωρήσουν. Βραχυπρόθεσμα ας εφαρμόσουν εθνική στρατηγική, δεν είναι κακό.

Γεωργική εκπαίδευση

 

·       Τί ισχύει με τη γεωργική εκπαίδευση στη χώρα μας

Ένα από τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας της χώρας μας, είναι το χαμηλό ποσοστό γεωργικής εκπαίδευσης που καταγράφεται μεταξύ των Ελλήνων αγροτών. Όσον αφορά τη γεωργική εκπαίδευση, η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην προτελευταία θέση με μόλις το 6,4% των αγροτών της να έχει αποκτήσει πιστοποιημένη γεωργική εκπαίδευση!!!

Στην χώρα μας, η γεωργική εκπαίδευση παρέχεται από τα επαγγελματικά λύκεια, από τις επαγγελματικές σχολές (ΕΠΑ.Σ) του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» και γεωτεχνική επιστημονική γνώση από τα πανεπιστήμια της χώρας μας.  Είναι ενδεικτικό της κατάστασης ότι σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μικρό ενδιαφέρον μαθητών για τα γεωργικά τμήματα.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει ως κύριο μηχανισμό αγροτικής εκπαίδευσης τον ΕΛΓΟ “ΔΗΜΗΤΡΑ” ο οποίος έχει ως αποστολή την οργάνωση και υποστήριξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των απασχολούμενων στον αγροτικό τομέα. Λειτουργεί έξι επαγγελματικές σχολές με επτά ειδικότητες και συγκεκριμένα: τη Γαλακτοκομική ΕΠΑ.Σ. Ιωαννίνων, με ειδικότητα: Γαλακτοκομία – Τυροκομία , την ΕΠΑ.Σ. Καλαμπάκας, με ειδικότητα: Ξυλογλυπτική – Διακοσμητική Επίπλου, την ΕΠΑ.Σ. Κρήτης, με ειδικότητα: Θερμοκηπιακές Κατασκευές και Καλλιέργειες, την Αβερώφειος ΕΠΑ.Σ. Λάρισας, με δύο ειδικότητες Ζωοτεχνία & Αγροτικά Μηχανήματα, την. ΕΠΑ.Σ. Αμαρουσίου με ειδικότητα: Φυτοτεχνικές Επιχειρήσεις – Αρχιτεκτονική Τοπίου και την ΕΠΑ.Σ. Νεμέας, με ειδικότητα: Αμπελουργία – Οινοτεχνία.

·       Τι ισχύει στην Τριτοβάθμια γεωτεχνική εκπαίδευση

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι προσφερόμενες θέσεις των εισακτέων στα αμιγώς γεωπονικά τμήματα της χώρας μετά τη συνένωση ΑΕΙ και ΤΕΙ, ανέρχονται σε 5.500 περίπου, εάν σε αυτούς προστεθούν και οι εισακτέοι στα εν δυνάμει γεωπονικά τμήματα το ποσοστό τους ξεπερνά τους 7.500 εισακτέους.

Ως Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, μας έχει απασχολήσει η θεαματική αύξηση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια των γεωπονικών τμημάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ, όπως και η αύξηση των εισακτέων στα τμήματα αυτά. Αποτελεί κοινή διαπίστωση όλων μας, ότι στη χώρα μας η τριτοβάθμια εκπαίδευση παράγει πολύ περισσότερους Γεωπόνους και Τεχνολόγους Γεωπόνους από αυτούς που έχει ανάγκη η αγορά. Το γεγονός αυτό δημιουργεί αρνητικές επιπτώσεις στην επαγγελματική σταδιοδρομία των νέων συναδέλφων.

Στο ιδανικό σενάριο πλήρωσης όλων των θέσεων εισαγωγής στα γεωπονικού ενδιαφέροντος τμήματα και αποφοίτησης αυτών, θα έχουμε πολύ περισσότερους γεωπόνους από νέους - εισερχόμενους αγρότες και κτηνοτρόφους ανά έτος.

·       Τι συμβαίνει στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας

Ας δούμε όμως τι συμβαίνει στη Περιφέρειά μας.

Καταρχάς η Δυτική Ελλάδα είναι μια περιφέρεια με πολύ μεγάλη συνεισφορά στην ελληνική γεωργία. Θα μου επιτρέψετε να σας παρουσιάσω μερικούς αριθμούς: στην περιοχή μας υπάρχουν 82.502 γεωργικές εκμεταλλεύσεις, οι απασχολούμενοι στη γεωργία είτε ως κάτοχοι ή μέλη οικογενειών με γεωργική εκμετάλλευση ή ως εποχιακοί εργάτες ανέρχονται σε 142.000 περίπου. Πολύ σημαντικός αριθμός απασχολούμενων για να μας αφήνει αδιάφορους.

Η γεωργική εκπαίδευση δυστυχώς απουσιάζει από την περιοχή μας. Δεν υπάρχει επαγγελματική σχολή του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ». Ελάχιστοι μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης φοιτούν στα γεωργικά τμήματα των επαγγελματικών λυκείων και η γεωργική κατάρτιση είναι πάρα πολύ περιορισμένη. Είναι σαφές ότι υπάρχει ένα επικίνδυνο κενό που πρέπει άμεσα να καλυφθεί. Εμείς ως Γεωτεχνικό Επιμελητήριο σε κάθε συνάντηση που έχουμε με φορείς προβάλουμε την αδήριτη ανάγκη να αποκτήσει μετα - λυκειακές γεωργικές σχολές η περιφέρεια μας.

·       Η εμπλοκή του ΓΕΩΤΕΕ Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας

Ο κ πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών καθηγητής Χρήστος Μπούρας, κατά την πρώτη εβδομάδα ανάληψης των νέων του καθηκόντων, είχε επισκεφτεί τα γραφεία του ΓΕΩΤΤΕ στην Πάτρα, όπου συζητήσαμε διεξοδικά την πρόταση της μεταλυκειακής εκπαίδευσης των αγροτών μας. Η βασική σκέψη ήταν, οι νέοι που επιθυμούν να ασχοληθούν με το αγροτικό επάγγελμα, να μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες κοντά στον τόπο κατοικίας τους ασκώντας παράλληλα με την εκπαίδευσή τους και γεωργική ή κτηνοτροφική δραστηριότητα. Η συζήτηση περιλάμβανε τη δημιουργία σχολών οι οποίες θα αφορούν τις θερμοκηπιακές και κηπευτικές καλλιέργειες, τη κτηνοτροφία και σχολή οίνου. Επίσης είχαμε επισημάνει το συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτουν τα Καλάβρυτα με τον γαλακτοκομικό κτηνοτροφικό Συνεταιρισμό για τη δημιουργία γαλακτοκομικής σχολής.

·       Η ίδρυση των νέων γεωργικών σχολών

Με ιδιαίτερη χαρά είδαμε ότι μία προσπάθεια χρόνων του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου γίνεται πράξη.

Με την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Πατρών, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του Υπουργείο Παιδείας, του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ», της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής και του Ιδρύματος «Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου» μπήκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία των πρώτων γεωργικών σχολών. Στην Αμαλιάδα θα εκπαιδεύονται αγρότες στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες και στο Μεσολόγγι στη κτηνοτροφία και την ιχθυοκαλλιέργεια. Ελπίζουμε ότι θα υπάρξει και ανάλογη πρωτοβουλία που θα αφορά τη σχολή Οίνου και Αμπέλου για την περιοχή της Αιγιάλειας, στην οποία υπάρχουν εξαιρετικά οινοποιία που υποστηρίζουν την καλλιέργεια της αμπέλου και της σταφίδας.

·       Ποιες πρέπει να είναι οι κατευθύνσεις των νέων σχολών

Οι νέες τάσεις που αντιμετωπίζει η αγροτική δραστηριότητα αφορούν την γεωργία ακριβείας, τη ρομποτική, την έξυπνη γεωργία. Παράλληλα η Στρατηγική της  Πράσινης Συμφωνία της Ε.Ε. εστιάζει στη μετάβαση της Ευρώπης σε ένα βιώσιμο σύστημα παραγωγής τροφίμων με ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας.

Άρα το στοίχημα για τη γεωργία του μέλλοντος είναι η ενσωμάτωση της καινοτομίας και η προστασία του περιβάλλοντος. Γι αυτό, το γνωστικό αντικείμενο των νέων τμημάτων οφείλει να εστιάζει στην αποδοτική, αειφορική, έξυπνη και δίκαιη γεωργία. Θέλουμε οι νέες σχολές να εκπαιδεύσουν αγρότες που θα παράγουν ασφαλή και ποιοτικά τρόφιμα, θα υποστηρίζουν την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιοποικιλότητα. Θέλουμε αγρότες που θα μπορούν να ενσωματώσουν στην εργασία τους στο χωράφι τα νέα επιστημονικά δεδομένα.

 

Αθανάσιος Πετρόπουλος

Πρόεδρος

Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Πελοποννήσου

και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας

Άρθρο μου στην εφημερίδα "Εφημερίδα Σύμβουλος" των Πατρών για τις προκλήσεις του νέου έτους 2022

 Το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά για την Ελληνική ύπαιθρο. Ήταν μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις και κρίσεις πέραν από κάθε σχεδιασμό και πρόβλεψη. 

Η υγειονομική κρίση συνεχίστηκε με την απώλεια χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, με περιορισμούς στις μετακινήσεις και στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η περιβαλλοντική κρίση αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, εκδηλώθηκε με πυρκαγιές καταστρέφοντας μοναδικά δασικά οικοσυστήματα και με πλημμύρες, ανεμοθύελλές και χαλαζοπτώσεις που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος του πάγιου γεωργικού κεφαλαίου και της παραγωγής. Και τέλος η ενεργειακή κρίση που προέκυψε ως αποτέλεσμα των γεωπολιτικών παιχνιδιών των ισχυρών κρατών, αύξησε το κόστος παραγωγής της αγροδιατροφής, συμπίεσε την παραγωγική βάση και τα εισοδήματα των οικονομικά ευάλωτων πολιτών.  

Οι κρίσεις που κληρονομεί το νέο έτος εγκυμονούν έναν σοβαρό κίνδυνο. Την εμφάνιση επισιτιστικής κρίσης. Η αύξηση του ηλεκτρικού ρεύματος επηρεάζει τη χρήση του νερού άντλησης για άρδευση και το κόστος λειτουργίας των σταβλικών και θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου επιδρά άμεσα στις εκτατικές καλλιέργειες, ενώ η ανοδική τάση στις τιμές πώλησης των λιπασμάτων και των φυτοπραστατευτικών προϊόντων αυξάνουν τρομακτικά το κόστος παραγωγής. Αναμφίβολα αυτές οι συνθήκες οδηγούν σε μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων τροφίμων. 

Σίγουρα όσοι εμπλεκόμαστε με την πρωτογενή παραγωγή, οφείλουμε να εργαστούμε για την επάρκεια του πληθυσμού με ποιοτικά και ασφαλή τρόφιμα. Όπως και για τη δημιουργία μηχανισμών πρόληψης και μετρίασης των επιπτώσεων από ακραία καιρικά φαινόμενα με στόχο την ενίσχυση του γεωργικού εισοδήματος. 

Το 2022 αν αξιοποιηθεί κατάλληλα μπορεί να μετατραπεί σε χρονιά ευκαιριών. Υπάρχουν δύο σημαντικές χρηματοδοτικές προκλήσεις: η εφαρμογής της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και η υλοποίηση των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα δύο αυτά ισχυρά χρηματοδοτικά εργαλεία προσφέρουν ευκαιρίες και πρέπει με κατάλληλη καθοδήγηση οι αγρότες μας να τα αξιοποιήσουν  Χρειάζονται όμως οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εφαρμοστούν από την Ελληνική Κυβέρνηση με κατευθύνσεις που δεν θα διευρύνουν τις ανισότητες.  

Στην Ελλάδα οι κοινοτικές ενισχύσεις δεν αξιοποιούνται σε τεχνολογίες αιχμής και εκσυγχρονισμού της γεωργικής εκμετάλλευσής αλλά στην κάλυψη των αναγκών βιοπορισμού των γεωργικών νοικοκυριών, ενώ υπάρχουν κοινωνικοί και οικονομικοί περιορισμοί που εμποδίζουν τους ανθρώπους της υπαίθρου στην υιοθέτηση της καινοτομίας.  

Στο πλαίσιο αυτό, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο τα προηγούμενα χρόνια είχε ως κεντρικό θέμα διεκδίκησης την εφαρμογή του προγράμματος παροχής γεωργικών συμβουλών. Το 2022 είναι η χρονιά που ο Έλληνας αγρότης και κτηνοτρόφος θα μπορεί να έχει δίπλα του τον γεωπόνο και κτηνίατρο για να τον καθοδηγήσει και να υποστηρίξει την παραγωγή του.  

Στην Ευρώπη ο αγροτικός τομέας έχει ενσωματώσει την καινοτομία και τη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Η επιλογή και για τη χώρα μας είναι ξεκάθαρη. Το 2022 να αποτελέσει χρονιά καινοτομίας, συνεργειών και Ευφυούς Γεωργίας.