Τα όμορφα πεύκα, άσχημα καίγονται- Αναδασώσεις σωστές βόμβες- Τι λέει ο νέος πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Θανάσης Πετρόπουλος
Mια νέα διάσταση στην τραγωδία της Αττικής με τον μακρύ κατάλογο των νεκρών που μετέτρεψε σε εφιάλτη το ελληνικό καλοκαίρι και βύθισε στο πένθος μια ολόκληρη χώρα, δίνει ο νέος πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, Θανάσης Πετρόπουλος, εστιάζοντας στον τομέα της πρόληψης, ο οποίος δεν είναι αυτό που λέμε «το δυνατό μας χαρτί».
Μια τραγωδία για να κάνει την εμφάνισή της, χρειάζεται να την «υποδεχθούν» πολλές παθογένειες, από την πιο μικρή, έως την πιο μεγάλη. Ακόμη και μια απλή λεπτομέρεια στην οποία δεν πάει ο νους μας, τουλάχιστον όχι την στιγμή που πρέπει, είναι ικανή πυροδοτήσει μια μικρή βόμβα, με ανυπολόγιστες συνέπειες κατά την έκρηξή της.
Μια μικρή «βόμβα», η οποία αφορά και την Δυτική Ελλάδα και την Αχαΐα, καθώς η «οικοδόμηση» της χώρας έγινε και εξακολουθεί να γίνεται πάνω στην ίδια ευθεία, που δεν είναι πάντοτε η ευθεία της κοινής λογικής.
Εν προκειμένω ο λόγος για το πεύκο, το οποίο αν και κατεξοχήν επικίνδυνο δέντρο, αποτελεί την αγαπημένη επιλογή εργολάβων και αναδασωτών.
Κι όμως πίσω από τη φράση «φύτεψε και εσύ ένα πεύκο, μπορείς» μπορεί να βρίσκεται ένας κίνδυνος που δεν έχουμε συνυπολογίσει.
Ιδίως όταν μιλάμε για την αναδάσωση περιοχών που βρίσκονται κοντά, ή μέσα σε κατοικημένες ζώνες, κάτι σύνηθες στην Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών, κάτω από την υπερκομματική ομπρέλα προστασίας της αυθαιρεσίας.
Μια τραγωδία για να κάνει την εμφάνισή της, χρειάζεται να την «υποδεχθούν» πολλές παθογένειες, από την πιο μικρή, έως την πιο μεγάλη. Ακόμη και μια απλή λεπτομέρεια στην οποία δεν πάει ο νους μας, τουλάχιστον όχι την στιγμή που πρέπει, είναι ικανή πυροδοτήσει μια μικρή βόμβα, με ανυπολόγιστες συνέπειες κατά την έκρηξή της.
Μια μικρή «βόμβα», η οποία αφορά και την Δυτική Ελλάδα και την Αχαΐα, καθώς η «οικοδόμηση» της χώρας έγινε και εξακολουθεί να γίνεται πάνω στην ίδια ευθεία, που δεν είναι πάντοτε η ευθεία της κοινής λογικής.
Εν προκειμένω ο λόγος για το πεύκο, το οποίο αν και κατεξοχήν επικίνδυνο δέντρο, αποτελεί την αγαπημένη επιλογή εργολάβων και αναδασωτών.
Κι όμως πίσω από τη φράση «φύτεψε και εσύ ένα πεύκο, μπορείς» μπορεί να βρίσκεται ένας κίνδυνος που δεν έχουμε συνυπολογίσει.
Ιδίως όταν μιλάμε για την αναδάσωση περιοχών που βρίσκονται κοντά, ή μέσα σε κατοικημένες ζώνες, κάτι σύνηθες στην Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών, κάτω από την υπερκομματική ομπρέλα προστασίας της αυθαιρεσίας.
Μια επικίνδυνη επιλογή
Ρωτήσαμε τον κ. Πετρόπουλο αν υπάρχουν λόγοι, σε ό,τι αφορά τον τομέα ενδιαφέροντος του ΓΕΩΤΕΕ για να ανησυχεί κανείς στην περιοχή της Αχαΐας ή της Δυτικής Ελλάδα σχετικά με την απειλή φυσικών φαινομένων όπως αυτά που είχαμε στο Μάτι στην Αττική ή άλλων αναλόγων και μας απάντησε:
« Πρέπει να μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Και το Μάτι αποτελεί κλασική περίπτωση προς αποφυγήν.
Θα μου επιτρέψετε μια διαφορετική προσέγγιση από όλα αυτά που έχουν ακουστεί, η όποια κατά την προσωπική μου άποψη θα μπορούμε να φανεί χρήσιμη και στη Δυτική Ελλάδα.
Από Γεωτεχνικής πλευράς ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η φύτευση των δέντρων στη λεωφόρο Μαραθώνος που αποτελούσε και την ζώνη αντιπυρικής προστασίας της περιοχής, αλλά και οι φυτεύσεις εντός οικισμού. Πεύκα και μόνο πεύκα. Και το πεύκο είναι το φυτό που χρησιμοποιείται κατά κόρον στις αναδασώσεις. Είναι λάθος. Το πεύκο είναι ένα όμορφο δέντρο από αισθητικής πλευράς, φυτρώνει και πολλαπλασιάζεται εύκολα και θέλει από καλλιεργητική φροντίδα τα ελάχιστα. Είναι το αγαπημένο δέντρο των εργολάβων δημοσίων έργων. Όμως καίγεται πολύ εύκολα και αν πιάσει φωτιά δύσκολα σβήνει. Υπάρχουν δέντρα που καίγονται πιο δύσκολα και δένουν άριστα με το ελληνικό τοπίο. Τέτοια δέντρα είναι οι δρύες, οι κουτσοπιές, οι χαρουπιές , οι ακακίες, τα πουρνάρια, τα κυπαρίσσια και άλλα αυτοφυή της Ελληνικής υπαίθρου. Πρέπει λοιπόν και στις αναδασώσεις να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ρετσίνι με το οποίο είναι γεμάτο το πεύκο είναι καύσιμο, όπως είναι το πετρέλαιο. Όταν το δέντρο καίγεται και αυτό το καύσιμο εξατμίζεται , προκαλείται μια χημική αντίδραση και βγαίνει κηροζίνη υπό τη μορφή ενός σύννεφου που κινείται με τον άνεμο.
Μιλάμε δηλαδή για μια κινητή βόμβα την οποία επιλέγουμε ακόμη και για κατοικημένες περιοχές.
Οι δασολόγοι φτιάχνουν… χάρτες
Πώς μπορεί να βοηθήσει το ΓΕΩΤΕΕ την Πολιτεία στην περιοχή μας σε θέματα πρόληψης φυσικών καταστροφών;
«Με τη βοήθεια των γεωλόγων και των δασολόγων» λέει ο κ. Πετρόπουλος o οποίος εκφράζει την εύλογη απορία του για το γεγονός ότι μέχρι σήμερα η Πολιτική Προστασία, δεν έχει θεσπιστεί ως μάθημα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αλλά και για το γεγονός ότι οι δασολόγοι έχουν περιοριστεί στο να κάνουν χάρτες!
«Τρείς είναι οι κύριες κατηγορίες φυσικών καταστροφών στην περιοχή μας. Οι σεισμοί και κατολισθήσεις, οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές» τονίζει. «Ζούμε σε μία σεισμογενή περιοχή και “έχουμε μάθει να ζούμε με τους σεισμούς”, όμως πολλές φορές τα αντανακλαστικά της πολιτείας χαλαρώνουν και ξεχνά τα αυτονόητα: την εκπαίδευση στα σχολεία, την αντισεισμική θωράκιση των κτηρίων και την ενίσχυση της σεισμικής έρευνας. Αδυνατώ να κατανοήσω γιατί δεν υπάρχει μέχρι σήμερα, σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης μάθημα πολιτικής προστασίας.
Όσον αφορά τις πλημμύρες, αφού δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε αλλά μπορούμε να τις προβλέψουμε, οφείλουμε να προετοιμαστούμε για να τις αντιμετωπίσουμε με αντιπλημμυρικά και στραγγιστικά έργα.
Τώρα σε ό,τι αφορά τις πυρκαγιές, για να υπάρξει φωτιά χρειάζονται δύο πράγματα: ανάφλεξη και καύσιμη ύλη. Σπάνια μια δασική πυρκαγιά ανάβει από φυσικά αίτια, στις περισσότερες των περιπτώσεων υπάρχει ανθρώπινη παρέμβαση. Την καύσιμη ύλη μπορούμε να την περιορίσουμε με καθαρισμούς δασών, αντιπυρικές ζώνες και σωστές δεντροφυτεύεις. Όσο τα δασαρχεία είχαν την ευθύνη της δασοπυρόσβεσης, την ανθρώπινη παρέμβαση την είχαμε περιορίσει. Σήμερα τους δασολόγους που έχουν σπουδάσει το δάσος, τους έχουμε περιορίσει να ασχολούνται με τη γραφειοκρατία των δασικών χαρτών».
Πώς μπορεί να βοηθήσει το ΓΕΩΤΕΕ την Πολιτεία στην περιοχή μας σε θέματα πρόληψης φυσικών καταστροφών;
«Με τη βοήθεια των γεωλόγων και των δασολόγων» λέει ο κ. Πετρόπουλος o οποίος εκφράζει την εύλογη απορία του για το γεγονός ότι μέχρι σήμερα η Πολιτική Προστασία, δεν έχει θεσπιστεί ως μάθημα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αλλά και για το γεγονός ότι οι δασολόγοι έχουν περιοριστεί στο να κάνουν χάρτες!
«Τρείς είναι οι κύριες κατηγορίες φυσικών καταστροφών στην περιοχή μας. Οι σεισμοί και κατολισθήσεις, οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές» τονίζει. «Ζούμε σε μία σεισμογενή περιοχή και “έχουμε μάθει να ζούμε με τους σεισμούς”, όμως πολλές φορές τα αντανακλαστικά της πολιτείας χαλαρώνουν και ξεχνά τα αυτονόητα: την εκπαίδευση στα σχολεία, την αντισεισμική θωράκιση των κτηρίων και την ενίσχυση της σεισμικής έρευνας. Αδυνατώ να κατανοήσω γιατί δεν υπάρχει μέχρι σήμερα, σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης μάθημα πολιτικής προστασίας.
Όσον αφορά τις πλημμύρες, αφού δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε αλλά μπορούμε να τις προβλέψουμε, οφείλουμε να προετοιμαστούμε για να τις αντιμετωπίσουμε με αντιπλημμυρικά και στραγγιστικά έργα.
Τώρα σε ό,τι αφορά τις πυρκαγιές, για να υπάρξει φωτιά χρειάζονται δύο πράγματα: ανάφλεξη και καύσιμη ύλη. Σπάνια μια δασική πυρκαγιά ανάβει από φυσικά αίτια, στις περισσότερες των περιπτώσεων υπάρχει ανθρώπινη παρέμβαση. Την καύσιμη ύλη μπορούμε να την περιορίσουμε με καθαρισμούς δασών, αντιπυρικές ζώνες και σωστές δεντροφυτεύεις. Όσο τα δασαρχεία είχαν την ευθύνη της δασοπυρόσβεσης, την ανθρώπινη παρέμβαση την είχαμε περιορίσει. Σήμερα τους δασολόγους που έχουν σπουδάσει το δάσος, τους έχουμε περιορίσει να ασχολούνται με τη γραφειοκρατία των δασικών χαρτών».
Οι προτεραιότητες και τα «ανοίγματα» του ΓΕΩΤΕΕ
Ο Θανάσης Πετρόπουλος, γεωπόνος στο επάγγελμα, με διαδρομή και στο χώρο της αυτοδιοίκησης καθώς είχε διατελέσει αντινομάρχης, ανέλαβε πριν από λίγες ημέρες στη θέση του προέδρου του ΓΕΩΤΕΕ Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, μετά από μια εντυπωσιακή εκλογική κούρσα.
«Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο είναι θεσμοθετημένος σύμβουλος της πολιτείας σε ένα ευρύ πεδίο επιστημονικών θεμάτων που αφορούν, την πρωτογενή παραγωγή, τα δασικά και θαλάσσια οικοσυστήματα, τη διαχείριση του ορυκτού πλούτου της χώρας και των υδάτινων πόρων, την προστασία του περιβάλλοντος. Στην προσπάθεια μας αυτή, ως νέα Διοικούσα Επιτροπή, σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε όλο το επιστημονικό δυναμικό που διαθέτουμε και αποτελείται από τις ειδικότητες Γεωπόνων, Κτηνιάτρων, Δασολόγων, Γεωλόγων και Ιχθυολόγων. Βασικός μας στόχος είναι η οικονομική ανάπτυξη της γεωργίας και η προστασία του περιβάλλοντος δυο έννοιες κατά την άποψη μας όχι ανταγωνιστικές μεταξύ τους αλλά συμπληρωματικές και ίσες» επισημαίνει.
«Όσον αφορά τη Δυτική Ελλάδα, στις άμεσες προτεραιότητές μας είναι, η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας προκειμένου να εκφράσουμε τις θέσεις μας για την ίδρυση των νέων τμημάτων Γεωτεχνικής κατεύθυνσης. Παράλληλα θα επιδιώξουμε συνεργασία με το ΤΕΕ και το Οικονομικό Επιμελητήριο για θέματα ανάπτυξης, όπως είναι η εξόρυξη των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο, το φυσικό αέριο, το νέο χωροταξικό. Επίσης σκοπεύουμε να είμαστε αρωγοί σε δράσεις κοινωνικής ευαισθησίας και ανθρωπιάς όπως αυτή για τα αδέσποτα του πανελλήνιου κτηνιατρικού συλλόγου».
Ο Θανάσης Πετρόπουλος, γεωπόνος στο επάγγελμα, με διαδρομή και στο χώρο της αυτοδιοίκησης καθώς είχε διατελέσει αντινομάρχης, ανέλαβε πριν από λίγες ημέρες στη θέση του προέδρου του ΓΕΩΤΕΕ Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, μετά από μια εντυπωσιακή εκλογική κούρσα.
«Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο είναι θεσμοθετημένος σύμβουλος της πολιτείας σε ένα ευρύ πεδίο επιστημονικών θεμάτων που αφορούν, την πρωτογενή παραγωγή, τα δασικά και θαλάσσια οικοσυστήματα, τη διαχείριση του ορυκτού πλούτου της χώρας και των υδάτινων πόρων, την προστασία του περιβάλλοντος. Στην προσπάθεια μας αυτή, ως νέα Διοικούσα Επιτροπή, σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε όλο το επιστημονικό δυναμικό που διαθέτουμε και αποτελείται από τις ειδικότητες Γεωπόνων, Κτηνιάτρων, Δασολόγων, Γεωλόγων και Ιχθυολόγων. Βασικός μας στόχος είναι η οικονομική ανάπτυξη της γεωργίας και η προστασία του περιβάλλοντος δυο έννοιες κατά την άποψη μας όχι ανταγωνιστικές μεταξύ τους αλλά συμπληρωματικές και ίσες» επισημαίνει.
«Όσον αφορά τη Δυτική Ελλάδα, στις άμεσες προτεραιότητές μας είναι, η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας προκειμένου να εκφράσουμε τις θέσεις μας για την ίδρυση των νέων τμημάτων Γεωτεχνικής κατεύθυνσης. Παράλληλα θα επιδιώξουμε συνεργασία με το ΤΕΕ και το Οικονομικό Επιμελητήριο για θέματα ανάπτυξης, όπως είναι η εξόρυξη των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο, το φυσικό αέριο, το νέο χωροταξικό. Επίσης σκοπεύουμε να είμαστε αρωγοί σε δράσεις κοινωνικής ευαισθησίας και ανθρωπιάς όπως αυτή για τα αδέσποτα του πανελλήνιου κτηνιατρικού συλλόγου».
Ο ρόλος της ελληνικής γεωργίας
«Η ελληνική Γεωργία θα πρέπει να έχει δύο κυρίαρχους στόχους, να καλύψει τις ανάγκες της χώρας με ασφαλή τρόφιμα και να συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη» λέει ο κ. Πετρόπουλος. Μέχρι σήμερα στον τρόπο ανάπτυξης της πρωτογενούς παραγωγής στη χώρα μας υπήρξαν πολλά διαρθρωτικά προβλήματα και λάθος νοοτροπίες. Για παράδειγμα οι κοινοτικές επιδοτήσεις χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών και όχι για επενδύσεις αιχμής. Σε μια χώρα που το 12% του ενεργού πληθυσμού είναι αγρότες δεν μπορεί η συνεισφορά τους στο ΑΕΠ να κυμαίνεται μονό στο 4,5%.
Κάτι κάνουμε λάθος και πρέπει γρήγορα να το αλλάξουμε».
Τι πρέπει να κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση;
« Υπάρχουν χώρες με μικρότερη έκταση από εμάς και με χειρότερες κλιματικές συνθήκες και έχουν καταφέρει εκπληκτικά αποτελέσματα. Η Ολλανδία, χώρα πολύ μικρότερη σε έκταση από την Ελλάδα με ψυχρότερο κλίμα, είναι η δεύτερη εξαγωγική χώρα στον κόσμο σε γεωργικά προϊόντα.
Τέτοιες χώρες πρέπει να αποτελέσουν για μας πρότυπα εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας και να εργαστούμε όλοι οι εμπλεκόμενοι στην χώρα μας ώστε να μην έχουμε άλλα χαμένα χρόνια.
Πιστεύουμε πως η σύγχρονη γεωργική ανάπτυξη θα πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία και στην καινοτομία, να λαμβάνει υπόψη της τις παγκόσμιες καταναλωτικές ανάγκες, να αξιοποιεί τις γεωπονικές λύσεις μέσω της χημικής -βιολογικής φυτοπροστασίας και των βελτιωμένων σπόρων, της εκπαίδευσης των αγροτών, και γιατί όχι, να ενσωματώνει τις μεταναστευτικές ροές των εργατών γης».
«Η ελληνική Γεωργία θα πρέπει να έχει δύο κυρίαρχους στόχους, να καλύψει τις ανάγκες της χώρας με ασφαλή τρόφιμα και να συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη» λέει ο κ. Πετρόπουλος. Μέχρι σήμερα στον τρόπο ανάπτυξης της πρωτογενούς παραγωγής στη χώρα μας υπήρξαν πολλά διαρθρωτικά προβλήματα και λάθος νοοτροπίες. Για παράδειγμα οι κοινοτικές επιδοτήσεις χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών και όχι για επενδύσεις αιχμής. Σε μια χώρα που το 12% του ενεργού πληθυσμού είναι αγρότες δεν μπορεί η συνεισφορά τους στο ΑΕΠ να κυμαίνεται μονό στο 4,5%.
Κάτι κάνουμε λάθος και πρέπει γρήγορα να το αλλάξουμε».
Τι πρέπει να κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση;
« Υπάρχουν χώρες με μικρότερη έκταση από εμάς και με χειρότερες κλιματικές συνθήκες και έχουν καταφέρει εκπληκτικά αποτελέσματα. Η Ολλανδία, χώρα πολύ μικρότερη σε έκταση από την Ελλάδα με ψυχρότερο κλίμα, είναι η δεύτερη εξαγωγική χώρα στον κόσμο σε γεωργικά προϊόντα.
Τέτοιες χώρες πρέπει να αποτελέσουν για μας πρότυπα εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας και να εργαστούμε όλοι οι εμπλεκόμενοι στην χώρα μας ώστε να μην έχουμε άλλα χαμένα χρόνια.
Πιστεύουμε πως η σύγχρονη γεωργική ανάπτυξη θα πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία και στην καινοτομία, να λαμβάνει υπόψη της τις παγκόσμιες καταναλωτικές ανάγκες, να αξιοποιεί τις γεωπονικές λύσεις μέσω της χημικής -βιολογικής φυτοπροστασίας και των βελτιωμένων σπόρων, της εκπαίδευσης των αγροτών, και γιατί όχι, να ενσωματώνει τις μεταναστευτικές ροές των εργατών γης».
Γιώτα Κοντογεωργοπούλου
(εφημερίδα 7 Μέρες Ενημέρωση)
