Τι να καλλιεργήσω ; Μια άλλη προσέγγιση για νέους αγρότες στην εποχή της κρίσης  .

   Καθημερινά ,νέοι με καλές σπουδές , αναζητούν γεωπονικές συμβουλές για εναλλακτικές καλλιέργειες και εκτροφές που πρόσφατα πληροφορήθηκαν  από τα ΜΜΕ .  Ο καθένας έχει να διηγηθεί  και ένα επιτυχημένο παράδειγμα που  είδε στην τηλεόραση , διάβασε στην εφημερίδα ή στο  διαδίκτυο,  ή που πληροφορήθηκε από κάποιον γνωστό του .

   Δημοφιλή  παραδείγματα  είναι αυτά των  νέων  που εξάγουν  λάδι στην Αμερική με 30€ / λίτρο ,των κοριτσιών που εκτρέφουν σαλιγκάρια για την αγορά της Γαλλίας   και των συνταξιούχων που καλλιεργούν ρίγανη και μαϊντανό .   Πάντα υπάρχουν success stories για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα . Και ο κανόνας είναι η τραγική κατάσταση που βιώνει και ο πρωτογενής τομέας της χώρας μας .

     Οι Αγρότες μας ακολουθούν και αυτοί  την οικονομική ανέχεια  των υπόλοιπων  Ελλήνων  . Το κόστος παραγωγής είναι αρκετά υψηλό . Στην χώρα μας δεν έχουμε μόνο τις ακριβότερες τιμές στα καταναλωτικά αγαθά  σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου ,έχουμε και τις ακριβότερες τιμές και στα λιπάσματα .

 Τα  γεωργικά προϊόντα πωλούνται σε πολύ χαμηλές τιμές, ενδεικτικά αναφέρεται το λάδι όπου η φετινή τιμή πώλησης είναι περίπου 2,5€ το κιλό . Τα επιδοτούμενα προγράμματα ενίσχυσης  της γεωργικής επιχειρηματικότητας  έχουν σταματήσει εδώ και αρκετούς μήνες για να μην πω χρόνια . ( «Σχέδια βελτίωσης» από το 2011 και ακόμα δεν έχουν αξιολογηθεί – «Νέοι Αγρότες» από το 2009 ) .

  Και το σημαντικότερο, το δίκτυο διακίνησης και διάθεσης των προϊόντων είναι εξαρτημένο από τους μεσάζοντες . Στην Ελλάδα δεν μπορείς να ξέρεις από πριν αυτό που θα παράγεις, πόσο θα το πουλήσεις  και εάν  θα καταφέρεις να το πουλήσεις. Γιατί δεν υπάρχουν οι συνθήκες για επιχειρηματικότητα, πολύ περισσότερο για επιχειρηματική γεωργία  .

   Οι Ελληνικές  γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι στα όρια της βιωσιμότητας, υποθηκευμένες στις τράπεζες  και οι αγρότες μας στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης . Η δουλειά  του αγρότη είναι δύσκολη και δεν μπορούμε όλοι να την κάνουμε  . Γι αυτό μην πιστεύετε στα παραμύθια του εύκολου κέρδους στη γεωργία .

   Προσωπικά όταν ζητούν την συμβουλή μου ,  τι να καλλιεργήσουν , τους προτρέπω να ασχοληθούν κυρίως με την παραγωγή βασικών ειδών διατροφής , και τις μοντέρνες καλλιέργειες να τις βλέπουν ως συμπληρωματικό εισόδημα .   Αυτά έχουμε ανάγκη ως χώρα , αυτά ζητά η αγορά , αυτά δίνουν μεροκάματο. Το κρέας και το γάλα λείπει από την  Ελληνική αγορά , το ψάρι ,τα κηπευτικά , τα όσπρια , τα σιτηρά  , το λάδι και τα φρούτα έχουμε ανάγκη προκειμένου να έχουμε ως λαός διατροφική αυτάρκεια .

    Την επισιτιστική κρίση που έρχεται δεν την αντιμετωπίζεις  μόνο με  μοντέρνες καλλιέργειες που παράγουν πρώτες ύλες για την αρωματοποιία  , την αντιμετωπίζεις με προϊόντα που τρέφουν το λαό .

   Γι αυτό οφείλουμε ως χώρα να έχουμε  Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης και στον πρωτογενή τομέα .  Διαφορετικά  μας  βλέπω πάλι μετανάστες.

ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ

                                                            ΓΕΩΠΟΝΟΣ

Τι κάνουν οι Ισπανοί με τις φράουλες ;

     Η καλλιέργεια της φράουλας είναι μια υψηλής έντασης  καλλιέργεια η οποία απαιτεί 75-80 μεροκάματα / στρέμμα . Στις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής οι εργάτες γης είναι μετανάστες οι οποίοι προσφέρουν φτηνή εργασία χωρίς να έχουν πολλές απαιτήσεις . Δηλαδή ιδανικοί εργαζόμενοι για κάθε εργοδότη .

    Τα σκήπτρα στην παραγωγή φράουλας  κατέχει η Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Για την συγκομιδή  χρησιμοποιούνται 450.000 εργάτες  προερχόμενοι κυρίως από το γειτονικό Μεξικό. Εκτιμάται ότι απαιτούνται 200 εργάτες για τα 100 στρέμματα .

       Η δεύτερη χώρα σε παραγωγή φράουλας είναι η Ισπανία . Η παραγωγή φράουλας στην επαρχία  Huelva της Ανδαλουσίας ξεπερνά τους 300.000 τόνους ετησίως και αποτελεί το 90% της παραγόμενης Ισπανικής φράουλας.

   Οι εργάτες γης που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως γυναίκες από το Μαρόκο , Ρουμάνοι ,Πολωνοί και Βούλγαροι . Κάθε χρόνο οι Ισπανικές αρχές καθορίζουν των αριθμό ξένων εργαζομένων   που μπορούν να δεχθούν από χώρες εκτός  Ε.Ε..Το 2009  απασχολήθηκαν 16.500 νόμιμοι μετανάστες γης εκτός χωρών της Ε.Ε., ενώ το 2010 ,χρονιά που η παγκόσμια οικονομική κρίση άγγιξε και την Ιβηρική χερσόνησο, οι νόμιμα εργαζόμενοι μετανάστες εκτός Ε.Ε. δεν ξεπέρασαν τους 4.500.

         Οι  παραγωγοί φράουλας είναι υποχρεωμένοι κάθε Φθινόπωρο να υποβάλλουν αίτηση στις Περιφερειακές Αρχές προκειμένου να προσλάβουν εργάτες γης για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Οι αιτήσεις συγκεντρώνονται στην Μαδρίτη από την υπηρεσία Direcci n General de Inmigraci  (DGI) η οποία τον Δεκέμβριο ανακοινώνει τον αριθμό των νόμιμων μεταναστών εκτός Ε.Ε. που μπορούν να δεχθούν οι εργοδοτικές οργανώσεις.

     Οι προσλήψεις εργαζομένων στις φράουλες γίνονται  από τις τέσσερις Συνεταιριστικές οργανώσεις φραουλοπαραγωγών , Freshuelva, ASAJA, COAG, UPA-CORA , στις χώρες καταγωγής των μεταναστών . Οι μισθοί , οι συνθήκες εργασίας και διαμονής, διέπονται από εποχιακές συμβάσεις εργασίας . Προβλέπεται 15μερη δοκιμαστική περίοδος εργαζομένων. Η ημερήσια απασχόληση είναι   6,5 ώρες/ ημέρα με 30 λεπτά διάλειμμα για φαγητό ή 39 ώρες / εβδομάδα . Ο κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να συλλέγει τουλάχιστον  9 τελάρα φράουλα/ ημέρα .Η αμοιβή είναι 35€/ ημέρα ή 211€/εβδομάδα . Είναι αυτονόητο ότι ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος για την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων του .

     Η φιλοξενία τους γίνεται με ευθύνη του εργοδότη σε κοντέινερ εργοταξιακού τύπου όπου διαμένουν ανά 6 άτομα ιδίου φύλλου και ίδιας  εθνικότητας . Κάθε είδους    έγγραφο –διαβατήριο σε όλη τη διάρκεια παραμονής στη χώρα βρίσκεται στην κατοχή του εργαζόμενου. 

     Η νομοθεσία δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη παράνομων εργαζομένων αλλά παράνομων εργοδοτών που δεν εφαρμόζουν την εργατική νομοθεσία.  Τα πρόστιμα που επιβάλλονται στους εργοδότες είναι ιδιαίτερα αυστηρά και κυμαίνονται από 60 € ως 6.000 €.

 Οι Ισπανοί παραγωγοί φράουλας παρουσιάζουν μια παγκόσμια πρωτοτυπία , επιλέγουν για εργάτες γης , εργαζόμενες μητέρες εφαρμόζοντας την “female Temporary Circular Migration” γιατί πιστεύουν ότι οι μητέρες μόλις λήξει η σύμβαση θα επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους όπου βρίσκονται τα παιδιά τους .

   Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες και οι καλλιεργητικές τεχνικές της φράουλας στην Ισπανική Huelva και στην Νέα Μανωλάδα είναι παρόμοιες. Δεν είναι όμως παρόμοιος και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα απέναντι στους εποχιακά εργαζόμενους εργάτες γης .

   Πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας οι άθλιες συνθήκες εργασίας και διαμονής που επικρατούν για τους εργάτες γης τρίτων χωρών στα φραουλοχώραφα της Νέας Μανωλάδας .

  Οι Έλληνες είμαστε ένας λαός που μετανάστευε και πάλι μεταναστεύει στις μέρες μας για αναζήτηση εργασίας. Η  δημοσιοποίηση των πυροβολισμών μεταναστών και οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας αποτελούν  δυσφήμιση για την χώρα μας , και πολύ φοβάμαι ότι θα έχουν καταστρεπτικές συνέπειες  στην αγροτική παραγωγή μας.

    Το συγκριτικό πλεονέκτημα,  το «brand name» της περιοχής, αυτοπυροβολήθηκε. Και πολύ φοβάμαι ότι θα περάσει πολύς  χρόνος για να  ξανακτιστεί. Η  περιοχή από δω και μπρός θα δίνει καθημερινά εξετάσεις σεβασμού στην ανθρώπινη ύπαρξη , στο δικαίωμα όλων των ανθρώπων για εργασία με πράξεις και όχι με λόγια .

      Όλοι γνωρίζουν στον κάμπο της Νέας Μανωλάδας  ότι τα πράγματα δεν μπορούν να συνεχίσουν στον παλιό ρυθμό . Πρέπει να αλλάξουν . Μόλις σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας ,δεν πρέπει να επιστρέψει και πάλι ο εργασιακός μεσαίωνας.  

    Η πολιτεία και η αυτοδιοίκηση ας καθορίσουν με σαφή τρόπο το πλαίσιο εργασίας και διαβίωσης  αυτών των ανθρώπων.

Για την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο στους αλλοδαπούς εργάτες γης  α) να δοθεί προσωρινή άδεια παραμονής β) να υπογράψουν συμβάσεις εργασίας που θα καθορίζουν την αμοιβή και την διαμονή τους .

Και σε μόνιμη βάση η  εμπειρία από την Ισπανία  υπάρχει. Ας την αξιοποιήσουμε και ας οργανώσουμε την παραμονή εργατών γης στη χώρα μας με σεβασμό και αξιοπρέπεια .

Θανάσης Πετρόπουλος

Γεωπόνος